ENDÜSTRİYEL ZEMİN BETONU

Birçok endüstriyel ve ticari yapıda zemin betonu kullanılır. Endüstriyel olmayan yapılarda da zemin betonları bulunmaktadır. Zemin betonları doğru esaslara göre tasarlanmadıklarında sonradan çeşitli sorunlar yaşanmaktadır.

Endüstriyel zemin betonları deyince aklımıza ilk gelen tesisler: Yükleme boşaltma alanları, fabrikalar, antrepo ve depolar, havaalanları, benzin istasyonları ve otoparklardır. Örnekler çoğaltılabilir ancak önemli olan hepsinin ortak noktası, ağır ve değişken trafik yüklerine maruz kalıyor olmalarıdır. Kullanıcıların karşılaştıkları en önemli sorunlar yüzey bozuklukları, çatlaklar, oturma sorunları, yüzey tozuması olarak sayılabilir. Bu tip sorunlar karşısında sonradan yapılan müdahaleler tesislerdeki genel işleyişi aksattığından, ciddi zaman ve para kaybı anlamına gelmektedir.

Zemin betonu tasarım ilkeleri:

• Mukavemet,

• Kullanım amacı,

• Beton özellikleri,

• Yüzey özellikleri,

• Çatlaklar ve derzler.

Zemin betonlarını diğer yapı elemanlarından ayıran en önemli özellik farklı amaçlar için kullanılabilmesidir. Oysa, örneğin çatı her yapı elemanı için aynı işlevi üstlenmiştir.

Tasarım öncesinde cevaplanması gerektiğini düşündüğümüz sorular:

• Zemin nasıl kullanılacak?

• Beklenen zemin yükünün türü ve büyüklüğü nedir?

• Görsel önemin derecesi nedir? Olası çatlakların kabul edilebilirliği?

• Zeminin kullanım şekli beton döküm şeklini etkiler mi?

• Herhangi bir kaplama veya koruyucu tabaka kullanılacak mı?

Uygulama sırasında yapılan hatalardan dolayı genellikle endüstriyel zemin betonları sonradan çeşitli sorunlar çıkartırlar.

Saha betonlarının başarımını etkileyen aşağıdaki maddelere dikkat edilmelidir:

• Alt temelin uniform olması ve taşıma kapasitesi uygunluğu,

Zemine oturan plaklar aldığı yükleri zemine aktarırlar. Bu nedenle zeminde yapılacak olan iyileştirme ve sıkıştırma çalışmaları gerek projelendirme gerekse uygulama aşamasında titizlikle yapılmalıdır. Yapılacak olan hatalar bize çatlama, kırılma ve/veya oturma olarak geri dönecektir.

• Beton kalitesi,

• Yük taşıma kapasite uygunluğu,

• Yüzey düzgünlüğü,

• Donatı durumu, derzlerde yük aktarımı,

Çelik hasır kullanılarak beton dökülecek ise dikkat edilmesi gereken en önemli nokta çelik hasırın beton içerisinde düzgün durmasını sağlamaktır. Bu da özenli bir sehpa çalışması ile mümkündür. Çelik hasırın beton içerisinde ondüle olması durumunda daha hasır; çekme kuvvetlerini alma görevini yerine getiremeyecek ve beton çatlayacaktır.

Çelik hasırın veya çelik donatının yanında, çelik elyaf donatıya ilgi ve talep sürekli artmaktadır. Çelik elyaf donatının önemli avantajları arasında homojenlik, uygulama kolaylığı, olabilecek uygulama hatalarının çok daha az olması ve her yönde çalışıyor olması sayılabilir. Çelik elyaf donatının her yönde çalışıyor olması, rötre çatlaklarını azalmasını sağlar ve sıcaklık değişimi fazla olan yerlerde çelik elyaf donatıyı tercih sebebi yapar.

• Derzlerin türü ve genişliği,

Derzler, zeminin sürekliliği içinde öngörülmüş düşey aralıklardır. Öngörülmemiş aralıklar ise çatlaklardır. Zemine oturan plaklarda derzler gereklidir, ancak kullanıcılar için derzler birçok sorunu beraberinde getirir.

Derzlerin temelde iki amacı vardır:

• İmalatı kolaylaştırmak,

• Çatlamalara sebep olabilecek gerilmeleri azaltmak,

Derzleri görevlerine bakarak sınıflandıracak olursak:

• Yalıtım derzleri:Betonarme plağı diğer yapı elemanlarından ayırarak, olası gerilmeleri azaltır, döşemenin serbest hareket etmesini sağlar.

• İnşaat (yapım veya iş) derzleri: İnşaat derzi, farklı zamanlarda dökülmüş olan betonlar arasında oluşan derzdir. İnşaat derzleri beton dökümünü kolaylaştırmak için yapılırlar, ancak; oluşabilecek gerilmeleri azaltıcı görev de yaparlar.

• Genleşme derzleri:Sıcaklık etkisiyle betonun genleşmesi için bırakılan boşluklardır. Daha çok yol ve hava alanı betonlarında uygulanırlar. Diğer endüstriyel zemin betonu uygulamalarında gerekli olmaz.

• Rötre (büzülme) derzleri,

• Bükülme derzleri,

• Uygulama yapan ekibin deneyim durumu,

• Plak altı işlemleri (buhar kesiciler, kapiler su yükselmesini önleyiciler),

• Betonun nem içeriği ve kuruma hızı,

• Kür, yüzey işlemleri, kaplama,

Bakım ve onarım.